Latest News

THLASIK KHUAL|HA TE I DUAT ANG U

THLASIK KHUAL|HA TE I DUAT ANG U

- K. Lalmuansanga (Zotei Pa), ASEP

Kumtinin sik leh sa a inthlak ang zela pem kual chi sava an awm a, chungte chu ‘Migratory Bird’ an vuah a. Khawvel ah hian an dam-khawchhuah theihna turin an tana sik leh sa dik tak awmna hmun chu hun inher dan ang zelin an pan \hin. Zin kawng thui tak takte zawhin an pemkual an pemkual ve \hin a ni. Heng pem kual chi Sava te hi ecological balance-ah pawh dinhmun pawimawh tak luah ve tute an nih avangin khawvel pawhin a ngai pawimawh a, an pualin ‘International Migratory Bird Day’ pawh siam a ni ve hial a ni. A Day hman hun erawh a khawmualpui a zirin a inang lo hret hret thung.
Pem \hin Sava zinga lar tak pakhat chu Sialsir (Amur Falcon) hi a ni awm e. Thlasik dawn October thla chawhnu lamah hian Asia khawmualpui chhak lam Mongolia a\angin South Africa lamah an pem \hin a. An pemna kawngah hian North East State te an rawn paltlang \hin a, a bupui tak tak hi Nagaland-ah an chawl lailawk \hin a, Mizoram-ah pawh a rual engemaw zat chu an chawl ve bawk \hin. Tunhma 2012 hmalam kha chuan Naga ho hian namen lo takin an lo suat \hin a, mahse an sawrkar leh Nagaland Wildlife & Biodiversity Conservation Trust (NWBCT) te chuan a humhalhna kawngah theihtawp an han chhuah tak tak a, an hlawhtling tak zet. Tunah chuan khawvel pawhin ‘Friends of the Amur Falcon’ tia hriat lar khawp an lo ni ta.
“Friends of the Amur Falcon” campaign an kick-off \an laia an Chief Minister, Neiphiu Rio hi a fakawm khawp mai a. A thusawina ah chuan, “Kan sawrkar hian Amur Falcon laka nunrawng taka kan lo chetna zawng zawng hi kan ti tawp ngei ngei tur a ni a. Chu chu kan tihtur (duty) a ni. Naga nunphungah mikhualte laka \hat kan chhuahna \hin nun mawi leh zahawm tak kha heng kan khual duhawmte lakah hian kan lantir tur a ni,” (It is our duty to protect the Amur Falcons and, in true Naga tradition of hospitality, treat them as honoured and esteemed guests) tiin a sawi hial a ni. Heti taka ram hruaitu lu ber Chief Minister meuh hova ngawrh taka ke pen an ni bawk a, an hlawhtlinna pawh hmuh theihin a lang nghal a ni.
Mizoram pawh hian a hun a zira sava khual hi kan nei ve nual a, Thlasik-a min rawn chamchilh chi (Winter visitor) hi kan ngah ber a. Heng kan mikhualte laka \hat lo chhuah hi kan zir tur pawimawh tak pakhat a ni. Thlasik a lo thlen hian hun danga kan hmuh ngai loh sava chi hrang hrangte Zoram-ah Thlasik hun hmang turin an lo hawkhawm ve \hin a. A langsar deuhte chu Lailen, Ter, Thlekthlek, Vachalde, Common buzzard (Mu), Vapawl, Chip, Tiau, etc. te an ni awm e. Tukkhumvilik pawh hi kan rama cheng kumhlun an ni na-in a rual tak tak chu Thlasik ah tho hian an lo haw khawm niin a lang bawk. Heng lo pawh hi hetia han sawi mai theih loh an awm nual mai. Thlasik hmang tura lo haw khawm an tam avang leh kan rama awmsa pawh an inthlahpun leh hmaa an tam vanglai tak a nih avangin Sava veh chingte chuan hun \ha berah an ngai a, boruak a lo nuamin sava ngei pawh an ngam a, an thau \hat lai tak a ni bawk a, suat an hlawh vanglai tak a ni \hin. Heng sava pem chi lo haw khawmte tan hian Zoram hi thlanmual zau a nihna chen a awm a, an lu an hloh nasa em em \hin a ni.
Hetianga nunrawng taka kan chetna hi bansan tawh ila, mikhualte laka \hat chhuah hnam leh nunmawi tak kan nihna kha heng kan Thlasik khual\ha te lakah pawh hian lan tir ve thei ila a duhawm tak zet a ni. Thlasik hun chhung reilote an rawn cham chhung hian an tan Zoram hi Thlanmual ni lul lo se, thlamuang takin hun hmang se la, dam takin chhuahsan leh hram teh se.
Nagaland Chief Minister-in Amur Falcon te laka a thusawi hian ka thinlung a khawih tak zet \hin a. Keini ai pawha hnam mawl la tam zawk mahna ramah pawh hlawhtling taka an kalpui theih chuan keini Mizote phei chuan kan thei lutuk ang tih hi a rinawm tlat a. Kan duhna lamah chuan hnam \ha leh fel, thuawih leh inlungrual tak hnam kan ni. Kan tum phawt chuan hnamdangte tan pawha entawntlak khawpin kan hlawhtling leh thei ngei ngei ang tih a rinawm.
Tunah chuan Sava humhalh (Birds Conservation) lamah pawh hian hma kan sawn nasa khawp mai a. Silai aia Thlalakna hmanga ke penna pawh a langsar chho ve ta-in, Social Media lamah te pawh kan ram sava ngei, Mizo Photographer te lak ngei ni si kan hmu thei ta te hi a lawmawm tak zet. Savate hi mihringte hmuh theiha rawn inlar hnaivai ber leh nun tihlimtu pawimawh tak an ni a, kan ram timawitu leh tinuamtu an nih avangin an chungah ngilneihna, \hatna leh zahngaihna i lantir fo \hin ang u.

Comments

Popular News (Last 30 Days)