Vote thlak hi ka mawhphurhna a ni

Vote thlak hi ka mawhphurhna a ni

- C. Lalrochhuanga, New Serchhip


Kan ram (India) hi mipuite rorelna ram (Democracy) a ni a, mipuite rorelna ramah chuan mipuite kutah thuneihna pek a ni a, chu kan thuneihna hmang chuan mipuiten roreltu tur kan thlang a, roreltu tura kan thlanchhuah te rorel dan ang ang chuan a \ha emaw a \ha lo emaw kan awm ngei ngei a ngai a, mipuiten kan chunga roreltu tur kan thlan fuh leh fuh loh kar a hla hle a, chutiang chu kan kalphung a nih avangin mipuite rorelna ramah chuan Inthlannaa Vote thlak hi thil pawimawh tak a ni.
Mipuiten keimahni min enkawltu tur leh kan chunga roreltu tur kan thlan danah keimahni leh kan ram hmakhua tur a innghat tlat a, roreltu \ha kan thlan leh keimahni leh kan ram hmakhua a êng dawn a ni mai a, roreltu \halo kan thlan leh kan hmakhua a thim mai \hin a, mipuiten sawrkar kan siam \hin miau avang hian kan ram inrelbawlna \hat leh \hatloh te, kan ram hmasawn dan thu-ah te, ram leh mipuite kan him leh him loh thu-ah te mipuite mawhphurhna vek a ni.
Vote thlak hi kan bat a ni :
Democracy hi ram inrelbawlna \ha bera ngaih a nih avangin India ram pawhin a hmang a, Democracy innghahna bulpui chu vote thlak hi a ni a, mipuite hian vote thlak ta lo vek ila Democracy hian awmzia a awm dawn lova, chuvangin Democracy chhawm nung tur chuan vote thlak hi mipuiten kan bat a ni. Democracy hi ram inrelbawlna \ha bera ngaih ni mahse mipuiten kan mawhphurhna (vote thlak) kan hlen loh chuan kan ram hian a nih tur ang a ni phaklo zel dawn a, kan Vote hi kan thuneihna hmanrua a ni a, kan ram hmasawnna leh hmasawn loh thua mawhphurhna min petu a ni a, kan ramin kawng dik a zawh zel theihna tura thuneihna min petu a ni.
Vote kan nei thei hi a hlu :
Kum engemawzat kalta a\anga tun thlengin, khawvel ram engemaw zatah chuan hetianga ram rorelna fawng mipuiten an chelh theihna tura 'Vote' an neih ve theihna tur hian mi tam takin an nun an chân phah a, mi tam takin an zalenna hlohin an damchhung hun tam zawk lung in-ah hun an hman phah bawk a, tawrhna leh chânna nasa tak nen pawh mi tam tak chuan tun thlengin an la hlawhchhuak thei chuang lo a. Keini erawh chu kan vannei a, kan hruaitu hmasa-ten he chanvo duhawm tak hi min lo sual chhuahsak tawh a, tawrhna leh engmah chân ngai lovin kum 18 tling chin chuan he chanvo hi kan nei nghal mai thei tawh a, chuvangin mipuiten kan ram rorelna fawng kan chelh theihna atana Vote kan nei thei hi a hlutzia kan hriat a \ul takzet a ni.
Vote tla tlemin ngawng pawi a nei thei :
Mi tam takin Vote thlak hlutzia hi kan man phak lova, chhuanlam eng engemaw siamin Vote kan thlak lo fo a, Vote tlak tlemna hmunah chuan mi diklo leh pamham hausa si te tan inlei tlin mai theih a ni \hin a. Hetianga inlei tlin vanga rorelna fawng chelh an awm hian ram inrelbawlna kawngah thil diklo a tam phah a, chutianga ram inrelbawlna a kal dikloh chuan a tuartute chu mipuite bawk kan ni leh a, retheihna leh buaina hrang hrang kan tawrh phah thei. Kan ramah hian inthlan apiangin vote nei thei zaa 100 hian vote thlak zel thei phei ila chuan kan ram kalphung hian nasa takin a \hat phah ngei a rinawm a, vote hi zaa 100 chu a tlak theih kher chu a rinawm loh a, amaherawh chu vote tlak \hat leh \hatloh hian nasa takin ram inrelbawl dan leh kalphungah hian nghawng a nei thei tih hriaa vote thlak hi kan uar sauh sauh a \ul a ni.
Vote thlak dan dik :
Vote thlak theihna kan nei hi kan chanvo leh kan mawhphurhna a nih bakah zalen taka vote kan thlak thei hi a hlu bawk. Mi \henkhat chuan Candidate \ha leh \halo pawh thliar hrang theilo khawpin an zalenna hralhin, tuten emaw an vote te an leisak fo. Tin, mi \henkhat chuan an mimal ham\hatna an ûm avangin mi \ha leh \halo pawh ngaihtuah lova vote thlak an awm fo bawk. Hetianga vote thlaktute tan hian ram roreltu \ha thlanchhuah hi thil har tak a ni a, hetiang miten an thlan te an tlin \hin avang hian kan ram inrelbawl dan leh kalphung hi a fuhloh phah fo \hin a ni. Chuvangin, kan ram hi inrelbawlna \ha leh kalphung \ha nei tura kan duh a nih chuan rilru fim tak pu a, mi dik leh \ha ngei thlang chhuak tura rilru kan sen a \ul a, inthlan dawnin ham\hatna dawnglo mahila mi \ha leh dik kan thlang chhuak a nih phawt chuan nakinah keimahni leh kan ramin ham\hatna tam tak a la chang dawn tho tih hi kan hriat pawh a \ul hle a ni.
Vote ka thlakna chhan tur :
Kei chuan ka Vote hi a hlu tih ka hria a, ka Vote hi kan ram rorelnaa ka au chhuah theihna a ni tih ka chiang a, chuvangin heng a hnuaia point hrang hrangte avang hian ka theih phawt chuan vote ka thlak zel dawn a ni.
* Ka chanvo a ni tih ka hria : Khawvel ah mi tam takin Vote thlak theihna chanvo hi an nei ve thei lova, kei chuan he chanvo ka neih avang hian vote ka thlak ang.
* Ka bat a ni tih ka hria : Mimal emaw, pawl pakhat thuneihna hnuaia awm ka duh lova, Mipui rorelna rama awm ka duh avangin Democracy chhawm nung turin inthlannaa Vote thlak hi ka bat a ni tih ka hriat avangin Vote ka thlak ang.
* Vote khat a hlu tih ka hria : Kum 1776 khan America chuan an ram \awngah English nge German an hman dawn tih an buk a, vote 1-a English hman duh an tam zawk avangin English an hmang a. Kum 1875 khan vote khat vang bawkin France chu lal neia rorelna (Monarchy) a\angin mipui thlante rorelna (Republic)-ah a inthlak a. Kum 1923 khan vote khat lek avangin Adolf Hitler chu Nazi hotu a nih phah a, Hitler-a vang hian khawvelah indona nasa tak a thleng a, mi tam takin nunna an chân phah a nih kha. Chuvangin, vote khat lek hian thil \ha tak leh \halo tak a thlen thei tih ka hriat chian avangin Vote ka thlak ang.
* Midang ngaihdan \awmpuitu mai mai ka ni duh lo : Vote ka thlak lo a nih chuan engmah ngaihdan nei lo, thutlukna mumal pawh neilo ka ni tihna a ni dawn a, ka ngaihdan leh thutlukna chu midangin min siam sak dawn tihna a ni a, midangin ka ngaihdan min siamsak ka duhloh avang leh midang ngaihdan a kawi a ngila \awmpui mai maitu nih ka duh lova, keimah ngaihdan leh thutlukna hmang ngeia Vote thlak hi ka tum a ni.
* Ka aiawh tur duhthlang thei ka ni tih ka hria : Kan aiawh thlang tur kan ni a, ka aiawha kan ram rorelnaa \hu turin mi ît zâwng leh ît loh zâwng nei thei tura chhia leh \ha hriatna nei ka nih avangin ka aiawh zo ngei tura ka ngaih thlang turin vote ka thlak ang.
* Ka mi ît loh Candidate vote-tute vote engmah lovah ka siam thei tih ka hria : Ka vote hian ka mi ît loh Candidate vote-tute zinga vote khat chu engmah lovah a siam thei a, vote ka thlak lo a nih erawh chuan ka mi ît loh Candidate chuan vote 1-in ham\hatna a hmuh phah dawn thung a, chuvangin ka mi ît loh Candidate Vote 1 tithi tur pawhin Vote ka thlak ngei ang.
* Sawrkar sum hi ka sum a ni tih ka hria : Sawrkar sum hi ka sum a ni tih ka hria a, chuvangin ka sum hman dan tur duangtu tur hi ka duh ka thlang ngei tur a ni. Ka sum chu ka tan, kan chhungkua, khawtlang leh ram tana dik tak leh \angkai taka hmang tur ngei thlang chhuak turin Vote ka thlak ang.
* Mi diklo sawisêl thei turin ka mawhphurhna hlen ngei ka duh : Vote ka thlak chuan khua leh tui ka nihnaa ka mawhphurhna ka hlen tihna a ni dawn a, ka thlan te tling emaw, ka thlan loh zawk te pawh tling ta se, ka mawhphurhna \ha taka ka hlen miau avangin kan aiawh tura kan thlan tlinten an mawhphurhna an hlen lo a nih chuan nasa taka sawiseltu nih pawh ka ngam ngei ang.
* Duhthlan tur hriat loh pawhin vote a thlak theih tawh: Tunah chuan 'Candidate zingah tumah duh ka nei lo' (None of the Above) tih vote thlakna tur a awm tawh a, Candidate zingah ka aiawh tura rintlak tur ka hmu zo lo a nih chuan Political Party hrang hrangten Candidate atana mi hming\ha leh mi \ha tam zawk vawrh chhuah nachang an hriat phah theihna tur a nih tak hlauhin tih rilru pu chungin NOTA Button hmet tur hrim hrim pawhin Vote ka thlak ngei ang.
Heng ka rawn sawilan hrang hrang tlem te avang ringawt pawh hian kei chuan ka theih phawt chuan vote ka thlak zel dawn a, 'Vote thlak hi ka mawhphurhna' a ni ngei bawk a ni.

Comments

Popular News (Last 30 Days)

A hun pangngai ah Pavalai Intawhkhawmna neih tum a ni

LPG man bithliah thar a ni