ZORAM THAR chu enge ?

ZORAM THAR chu enge ?
- Dr. Zaichhawna Hlawndo

1. Pathian Lalna Ram Thar :
Zofate Kristian te hi ringlo (Milembiate) awpbehna hnuaiah, India Sawrkar hnuaiah kum 70 kan awm tawh a. MILEMBE POLITICS- Lal inchuhna, pawisa khelhna, DAWT hmanga inbumna leh insawiselna hi a lo tawp ang. Pathian in a Lal ram politics - hmangaihna Inremna, thuhnuairawlhna hmangin ama Thlarau Thianghlim a rorelna min siam sak tawh ang. Zofate chenna rama khawvel politics hi Pathian politics in thlak danglam a ni tawh ang. Lal ber Lal Isua Krista rorelna Sawrkar amahin min din sak tawh dawn a ni.
2. Hnam bo kaihthawhna :
Kum 1000 chuang hnam-a chiang tawhlo, mahni thlahtu pawh hre lo, hnamdang- Kawl, British, Indian ten kan nihna phuahchawp min pek- Chin, Kuki, Lushai, Mizo tih leh mahni chibing a inlakhranna leh indona a tawp ang a, thlahkhat vek Zova Fate = Zofate kan nih ah kan chiang vek tawh ang a. HNAM-AH (Nation) ah kan harh ang. Tu dang kan lo nilo Zofate vek kan ni kan ti vek tawh ang. Kan nihna khawvela kan pho chhuahna (Identity referendum) atan Hnam lung kan phun anga, khawvelin thlahkhat leh hnam khat kan ni tih an hre tawh ang. Chu lungphunah chuan Zoafate chipeng hming zawng zawngte a chuang kim vek ang.Hnam hrui khat kan vuan tawh ang. Chu hnam lo ding chhuak tur chuan Pathian fate kan ni tih leh -khawvela Chanchintha hril tura a hnam thlan kan ni tih kan chiang tawh ang.
3. Ramri chinfel a ni ang :
Hnam bo kan nih avang leh hnamdang ten min awpbeh a, min thendarh avangin Zofate chenna leilung pian tirh ata Pathian remruat (khuavang ramri then fel sa) diam chu thendarhin kan awm a. Myanmar, India, Bangladesh ramah leh India ram chhung - Tripura, Manipur, Assam, Meghalaya leh Tripura-ah te thendarh kan ni a. Kan chenna ram hmingah Chin hills, Lushai hills etc te min vuah sak a. Tunhnai lawkah Mizo-ram, Lai-ram, Mara-ram leh Hmar-ram te kan lo pian belh tir leh a. Keimahni leh keimahni min indo tir a, Zofate Hnam kulh chu thiahin a awm a, a chim rem rum a ni ber mai. Chung kan hnam kulh chim tawhte chu din thain chibing indaidanna ramri thiatin Hnam khat kan nihna ramri chu chinfel a ni tawh ang.
4. Kulh chhia siam that a ni ang :
Kan Thlarau ram kulh chim rem rum chu kan siam tha ang. Zofa Kristian te hi Krista a Inpumkhat thei lovin Pawl hrang hrang leh Pawllo hmangin hmelma pain min thendarh rem rum a. Thih leh ruam khatah dam leh tlang khatah ti thin kha kan tawng pawh nilo, Saptawng hmangin -Baptist, Presbyterian, Salvation, United Pentecostal, Seventhday, Roman Catholics, Reformed leh Evangelical etc tih hmangin kan in thendarh ta a ni. Heng pawl hrang hi awm mahse pawl rilru leh pawllo rilru Krista a kan Inpumkhatna tichhetu hi thiah a ni ang a. Thinlung hmun khatin, Zofa Kristian, Kristian hnam, Kristian ram khawvel eng ni tura Lalpa hnam thlan, Chanchintha hril zel tura koh kan nihna angin kan ding chhuak ang.
Kan rilru (moral) kulh chim tawhte chu Lalpa’n min siam that sak anga. Tisa thiltih Milembiakna leh duhamna a bo tawh ang a. Sem sem dam dam eibil thi thi kan ti leh tawh ang.
5. Zoram Thar a piang ang :
Kum 1946 Zofate'n politics kan lo hmel hriat tan phat atangin Lushai hills tih ni tawh lovin Zoram Thar kan beisei a, kan tu leh fate hmingah Zoramthara leh Zoramthari te pawh kan phuah a. Lalpa mite pawhin theihtawp kan chhuah a. Chu Zoram Thar kan beisei chu pianglovin India awpbehna hnuaiah kan tlulut ta a, India awpbehna salah kan tang ta a ni. Kan Thlarau, rilru leh taksa chu Lalpa duhdana hmang thei lovin vawiin ni thlengin kan la awm rih a ni. Lalpa Pathian hnama min dintu kan chenna ramri min kham saktu chuan kan sal tanna ata min hruai chhuakin- Zofate chenna ram min pe anga, chu ram Zofate chenna Zoram chu a lo piang tawh ang a, chu ram chu ramthar tur a nih dawn avangin "Zoram Thar" (New Zoland) a ni ang.

Comments

Popular News (Last 30 Days)

A hun pangngai ah Pavalai Intawhkhawmna neih tum a ni

LPG man bithliah thar a ni