Latest News

Khawvel hmundangte rualin World AIDS Day chu Mizoram-ah pawh hman a ni

Khawvel hmundangte rualin nimin khan Mizoram hmun hrang hrangah World AIDS Day hman a ni a, Aizawl-ah chuan he Ni hi Health Minister, Lal Thanzara hova hman niin Mizoram-a HIV natna darhzau dan zirchianna 'Epidemiological Investigation of HIV Epidemic in Mizoram' ti tura inbuatsaihna a kal mek thu Minister hian a puang a ni.

Khawvel pum huapa kum 1988 a\anga kumtin hman \hin World AIDS Day hi Aizawl-ah chuan Chanmari YMA Hall-ah hman niin he hunah hian Health Minister, Lal Thanzara chuan HIV chu vanduai avanga kai chu an awm theih thu leh, chung mite chu an tawrhpui awm thu sawiin, chutih ruaIa HIV kai tam ber chu nunphung kaihhnawih a nih avangin nun uluk a pawimawh thu a sawi a. “HIV hi inkaichhawn theih ni mahse a inven theih avangin a kai lo tur zawnga kan nun kan fimkhur pui chu a ngai tak zet a ni,” a ti a. Mizoram in HIV a dona kawngah entawn atan Thailand rama hma lo lak tawh dan te Health Minister hian tarlangin, HIV/AIDS rate sang tak ni \hin chu HIV dona kawnga an tih\hat em avanga ‘Global Leader’ a ngaih hial an nih tak thu te, an hlawhtlin chhan tam tak zinga entawntlak em em chu ‘Monitoring’ leh an \anrualna, sorkar leh NGO-te thawhhona a \hat avang leh mipui nen thawhhona \ha an neih vang a ni, a ti a. Thailand ramah hian mipat hmeichhiatna hluarna ram leh chumi avanga AIDS vei tamna ram ni si chu condom hman uar programme kalpuiin, kum 4 chhungin condom hmang 14% a\angin 94% ah a chho a; chumi a zarah Sexually Transmitted Disease (STD) infection rate chu mipa zingah 79% laiin a tla hniam nghal a, mithiamte chhut dan chuan 1991 a\anga 2013 inkarah khan HlV/AlDS darh zel tur an ven zat chu maktaduai 5.7 (million) lai a ni tih a sawi bawk.
Health Minister chuan Mizoram-ah pawh Commercial Sex Workers kan nei tih phat rual a ni tawh lo tih sawiin, “Chuvangin condom hmang tura inzirtir pawh hi thil zahthlak ni lovin, kan tih makmawh a ni tawh zawk awm e,” a ti a. Kumin 2017 World AIDS Day thupui chu ’lncreasing impact through Transparency, Accountability and Partnership’ tih a ni angin, hmalakna hrang hrangah hmasawnna nasa zawk neih theih nan thawktu te inkarah engkim Iangtlang leh rintlak leh rin-ngam neih a pawimawh thu a sawi a. MSACS leh a thawhpui NGO te chauh chuan he natna darh zel tur ven leh a vei mekte tana an hmalakna chu a tawk zawh loh thu sawiin, sorkar department hrang hrangte’n an program hnuaia HIV chung-chang inzirtirna uar leh \ha taka an kalpui a, Kohhran leh tlawmngai pawl hrang hrangte nena \hahnemngai tak leh lungrual taka thawhhona \ha tak neih a pawimawh thu a sawi bawk.
He hunah hian Health Minister chuan HIV positive enkawl mek ten awlsam zawka an chhawr \angkai theih tur, Differentiated Service Delivery Model chi hnih a tlangzarh a. Differentiated Service Delivery Model chi hnihte hi India rama a vawi khatna niin, Multi-Month dispensation of ART leh Drop-In Centre pakhata kalpui tur Co-Location of OST and ART Centre (COAC) te an ni a. Multi Month Dispensation hnuaiah hian Aizawl Civil Hospital-a ART Centre a\anga ART damdawi hun rei tak \ha taka lo la tawh, a damdawi pawh an \hatpui a ni tih hriatchian ten thla tin damdawi la tura an kal ziah ngai lovin, \um khatah thla 3 chhung daih ART damdawi an la thei tawh dawn a. Co-Location of DST and ART Centre (COAC) project hnuaiah hian NGO pakhat, Mission for Social Reforms hnuaia Drop-In Centre a drugs a inchiu \hin enkawlna, HIV an kai loh nan an inchiu aiah damdawi a ei chi, Oral-Substitution Therapy (OST) lakna program a kalpui mek ah hian inchiu \hin, HIV positive ni bawk si te tan ART damdawi lak theih nghal turin ruahmanna siam a ni a, hei pawh hi India rama a vawikhatna a ni.
World AIDS hi District khawpui hrang hrang leh Central Jail-ah te pawh hman a ni bawk.

Comments

Popular News (Last 30 Days)